Hoe gedraag ik mij?

Hoewel ik netjes ben opgevoed en ik heel goed weet hoe ik mij moet ‘gedragen’, zijn bepaalde situaties een ware crime voor mij. Ik weet hoe het moet maar ik heb heel veel moeite om me ook te gedragen zoals de maatschappij dat verwacht. Dit heeft alles te maken met een prikkelrijke omgeving waardoor mijn gedachten op hol lijken te slaan. Sinds kort weet ik dat dit ook bij ADHD hoort.

 

Het gevoel voor decorum

Bij ouderen die gaan dementeren wordt er over een verlies van decorum gesproken. Een verschijnsel waarbij men de omgeving lijkt te vergeten en dingen doet die men vroeger vanuit het gevoel voor fatsoen nooit zou doen. Ik betrap me erop dat ook ik regelmatig vergeet in welke omgeving ik ben en anderen me toe kunnen sissen. “Monique, doe even gewoon, doe even rustig”.

 

Verjaardagen

Zo weet ik dat als je naar een verjaardag gaat, je een hand moet geven aan de jarige Job of Jet en ook aan de visite. Dat lukt aardig als het niet te druk is. Maar wanneer het druk is, heb ik moeite om het geheel te overzien, voel ik me verschrikkelijk onrustig worden en weet ik niet meer wie ik wel en niet moet zoenen. Zoen ik buurman Kees van twee straten verderop die ik ieder jaar weer op deze verjaardag tegenkom wel of niet? Het klamme zweet kan me uitbreken bij een voor mijn gevoel ‘hier­dient­men­zich­te­gedragen­zoals­het­hoort­sfeer’. Het samengeknepen billenpubliek. Beentjes over elkaar, jurkje strak gestreken en het gezicht angstaanjagend netjes in de plooi.

 

Galafeest

Ook kledingcodes waarbij ik me alles behalve mezelf kan voelen, vind ik een probleem. Zet me neer op een zwerversfeest en ik zal me thuis voelen maar op een gala wil ik het liefste ter plekke verdwijnen. Ooit had ik zo’n galafeest op een rondvaartboot in hartje Amsterdam. Ik ging mee met mijn toenmalige vriendje die op een vaag “achter­-de-­ellenboog­-kantoor’’ werkte. Al op de loopplank naar de boot, kreeg ik het gevoel dat ik beter om kon keren. De directeur die op de loopplank handjes stond te schudden, mocht ik meteen al niet. Zijn houding kwam niet overeen met wat hij zei: “O, wat leuk om u te ontmoeten.” Maar de man in zijn driedelige pak met bijpassende stropdas keek me niet eens aan.

Ik wilde vluchten maar besefte dat het niet gepast zou zijn. Niet nu ik hier voor de directeur stond en vriendlief met zijn hand liefdevol tegen mijn rug aan stond te duwen. Het feest werd een drama. Halverwege de avond stond ik weer tegenover de directeur die inmiddels zijn strakke colbert had uitgedaan. Hij droeg een smetteloos wit overhemd en vroeg me wat ik voor beroep had. Een gesprek wat ik het liefste oversloeg. Zeker in deze omgeving voelde ik dat status heel belangrijk was. Ik werd nerveus van zijn vraag en probeerde mijn antwoord te ondersteunen met wilde handbewegingen.

Ik vergat dat ik een glas rode wijn in mijn hand had. En HOPPA…! Daar ging de wijn over het smetteloos witte overhemd van de “ik-­heb-­het-­achter-­de-­ellenbogen-directeur”. Ik zag het gebeuren en mompelde: “Eh, sorry”. En maakte dat ik wegkwam. Ik wilde niet meer kijken naar de kilo zout die over het dure overhemd heen werd gestrooid en verdween naar het toilet. Het liefste was ik op dat moment van de boot afgesprongen.

 

Uitvaart of condoleance

Een uitvaart of een condoleance is voor niemand leuk, maar voor mij dubbel zo zwaar. Ik let op alles. Van onbenullige dingen als roos op de schouders van de man die voor mij zit, tot aan de linten van de bloemstukken die naar mijn idee niet recht genoeg liggen. Ik vind het respectloos en wil zorgen dat die linten wel netjes liggen. Ik onderdruk de neiging om op te staan om dat te gaan doen. Op het kerkhof valt me op dat de graven zijn genummerd en dat komt binnen als genadeslag. Alsof je een nummer bent. Tijdens zo’n uitvaart slaan mijn gedachten op hol en zo kom ik uiteindelijk bij mijn eigen uitvaart terecht. In gedachten ben ik al dood en begraven. Ik weet hoe ik het niet wil. Ik wil geen opgeprikte mensen, geen poeha over mijn persoonlijkheid maar benoem vooral mijn grillen en mijn tekortkomingen. Dan valt er nog wat te lachen.

 

Soms een voordeel

Gelukkig heeft het voelen van veel prikkels ofwel het voelen van sfeer- en emotie ook zijn voordelen. Zet mij op mijn werk voor een verdrietige mevrouw. Contact één op één en ik voel vrij snel aan waar de schoen wringt. Ik kan dit goed benoemen, kan goed luisteren (zonder teveel prikkels) en vervolgens weet ik haar met gevoel voor humor (als dat gepast is) op te vrolijken. Maar bovengenoemde situaties in een prikkelrijke omgeving waar een zeker aangepast gedrag gewenst is, blijven moeilijk.