ADHD op z’n best

Waar komt toch dat beeld van druktemakers vandaan als het gaat om ADHD, luidruchtig en snel? Thuis achter de voordeur kan ik heel druk zijn en ook wel eens luidruchtig, soms zelfs snel als het gaat om iets wat me interesseert. Maar buiten de deur ben ik voor 99% een stille vrouw. Tussen veel mensen val ik weg op de achtergrond. Mijn stem is niet hard, vooral niet als ik iets moet gaan vertellen. Voor volume moet ik echt moeite doen.

Spreekbeurten

De meest gehate schoolmomenten waren gymlessen en spreekbeurten. Ik kreeg steevast een zes voor een spreekbeurt omdat ik wel goed onderzoek had gedaan naar een onderwerp en daar een leuke tekst over had. Maar bijna niemand kon me verstaan. Daarom dus een magere voldoende. Een uitzondering was op die herfstdag toen ik in de vijfde klas van de HAVO zat. De klas was een paar weken daarvoor verdeeld in groepen van twee personen die iets mochten vertellen over een onderwerp. Niemand wilde met mij samenwerken, dus ik was alleen. Mensen die alleen waren, mochten een spreekbeurt houden. Hoera…

Ik had me ruim op tijd voorbereid en was blij dat het al tijdens het eerste lesuur zou plaatsvinden want zo was ik er voor de rest van de dag vanaf. De nacht ervoor had ik slecht geslapen. Ik was niet blij met wat ik had. Het onderwerp was kinderachtig, ik had een kant en klare tekst; dat werd weer dom opdreunen, dus niet al te levendig. Nog voor mijn wekker ging, stond ik op omdat er een wild plan bij me opkwam. Gelukkig vormde ik niet de helft van een duo. Ik kon nog alles doen wat ik wilde en zo snel als ik kon, graaide ik alles wat ik ooit aan verhaaltjes en gedichten had geschreven, bij elkaar.

‘Over mijzelf’

Op school mocht ik direct beginnen met de spreekbeurt. ‘Waar gaat het over?’ vroeg mijn leraar. Bij mijn antwoord: ‘over mijzelf’, hoorde ik iedereen verstrakken en de adem inhouden. Dapper begon ik te vertellen over het moment dat ik besefte hoe ik moest schrijven en vanaf dat moment pen en papier mijn vrienden waren geworden, mijn uitlaatklep. Ik las verhalen en droeg gedichten voor en vertelde waarom ik ze had geschreven, wat er op dat moment in mijn leven aan de hand was. Ik praatte als vanouds met een zachte stem, maar je kon verder een speld in de klas horen vallen.

De ommekeer in mijn schoolleven

Na mijn woorden ‘dit was mijn spreekbeurt’, bleef het een tijdje stil. De leraar begon daarna te vertellen, en dat vergeet ik nooit meer, ‘dat zijn tenen begonnen te krullen’ toen hij hoorde waar mijn spreekbeurt over ging. Hij vond het moeilijk om het te beoordelen. Aan de ene kant wilde hij niet mijn gedichten beoordelen maar aan de andere kant zeker wel mijn lef. Hij wilde mij een acht geven. Op dat moment gebeurde er iets wat een  ommekeer betekende in mijn schoolleven. De klas was het niet eens met de leraar en iedereen begon te roepen: ‘tien, tien, tien, tien…!’ Het werd een negen, een compromis met mijn klasgenoten. De rest van de dag ging als een droom voorbij. Ik kreeg knikjes en schouderklopjes. Voor het eerst in mijn leven was ik echt trots op mezelf.

32 jaar later

Een week geleden had ik weer zo’n moment, 32 jaar later. Vorig jaar is een gedichtenbundel van me uitgekomen. Ik heb me aangesloten bij een schrijversvereniging, de Schrijvers tussen de Kassen, in het Westland. Vanuit de vereniging gaan mijn man, ook een dichter, en ik wel eens gedichten voordragen. Tot nu toe ging dat niet zo goed. Mijn gedichten kwamen niet tot hun recht. Een te zachte stem en ik was vooral steeds bang dat bij het uitspreken van de gevoelige woorden, door de emotie mijn stem het zo laten afweten omdat ik soms volschoot.

Ik zette door

Het was twee dagen na de aanslagen in Parijs en dit werd herdacht en breed uitgemeten. Ik had ook een gedicht uitgezocht waarmee ik uiting aan mijn gevoelens kon geven over deze vreselijke gebeurtenissen. Ik had me vast voorgenomen om beter te articuleren en meer expressie in mijn stem te leggen. Net na de helft van dat gedicht schoot ik inderdaad vol en ik voelde al de druk op mijn keel. Maar ik zette door, met trillende handen en een trillende stem, en voelde hoe plotseling de emotie door me heen schoot bij het voordragen.’

Ik had mijn stem gevonden

Vanaf dat moment droeg mijn stem de emoties naar buiten en durfde ik de boodschap van de gedichten vanuit mijn hart te vertellen. Ik had mijn stem gevonden. Het was heel stil. Iedereen staarde me aan. Een voor een keek ik de mensen aan terwijl ik ze meetrok in mijn wereld. Het was magisch. Tien minuten was hun leven deel van mijn leven. Het applaus klonk als een echo van de uitingen van een schoolklas in het verleden: ‘tien, tien, tien, tien…!

Er zijn meer mensen die ik ken met ADHD die juist heel stil zijn, verlegen overkomen, niet goed uit de verf komen. Mensen die onverwachte beslissingen nemen, op het laatste moment dan vooral en presteren net als een ander het zou opgeven. Ik kan niet goed tegen stress, maar sinds ik heb geleerd om op een bepaalde manier met spanning om te gaan, het te gebruiken voor datgene waar het voor bedoeld is, om te presteren op het juiste moment, is er een wereld voor me open gegaan. Dat is ADHD op z’n best.